wika
Witam!
Pewien czas temu rozwineła się dyskusja na temat przedstawicieli z rodu Scypionów, odnośnie który jest młodszy, a który starszy ?? Wikipedia jednoznacznie podaje:
Scypion Afrykański Starszy, Publius Cornelius Scipio Africanus Maior (236-184 p.n.e.)
[...]Pokonał ostatecznie kartagińskiego wodza Hannibala w północnej Afryce pod Zamą w roku 202 roku p.n.e.. Zyskał wówczas przydomek Afrykański. [..]
i
Scypion Afrykański Młodszy, Publius Cornelius Scipio Aemilianus Africanus Minor (185 p.n.e. - 129 p.n.e.) [..] Zdobyciem i zburzeniem Kartaginy w 146 p.n.e. zakończył trzecią wojnę punicką, zyskał przydomek Africanus. Po powrocie do Rzymu celebrował swój triumf[..]
Jednak czy to do końca jest prawda ? Edward zauważył, że pod Zamą walczył młodszy a nie starszy. Ten tamat mnie zaintrygował :)
Otóż wszystko toczy się wokół dwóch słów - Maior (w znaczeniu starszy) i Minor (w znaczeniu młodszy). Najczęściej nadawano je kobietom (gdyz damy zazwyczaj nie nosily nazwisk, przez co tytuł starsza/młodsza - zazwyczaj w odniesieniu do matka/córka lub ew. siostra/siostra - pomagał w "identyfikacji" np. Antonina Starsza i Antonina Młodsza). Jak to odnosi się do Scypionów ?
SCYPION STARSZY ?
Ojciec Scypiona "spod Zamy" był konsulem podczas ataku wojsk Hannibala. Poniósł on klęskę nad rzeką Trebią w 218 r (najprawdopodobniej razem z nim walczył jego syn, późniejszy zwyciezca spod Zamy, wg pewnej legendy to on heroicznym poświęceniem uratował rannego ojca). Zginął w 211 r.
KRÓTKIE PRZEDSTAWIENIE DALSZYCH WALK
Później do walki przeciwko Hannibalowi stawił się nowo obrany dyktator Kwintus Fabiusz Maksymus, który jak wiemy obrał stategię defensywną, przez co nabawił się przydomka "Kunkator" , czyli "Zwlekacz". Najprawdopodobniej przez to odebrano Fabiuszowi dyktaturę, a do walki z wodzem Punijczyków wysłano dwóch konsuli (Paulusa i Warrona), jednak poniesli oni sromotną kleskę pod Kannami. Po tych porażkach postanowiono przyjąć taktykę "Kunkatora", jak również Rzymianie doszli do wniosku, że najlepszym atakiem będzie uderzenie w sercie Kartaginy w Afryce.
Scypion Młodszy ?
Tutaj rozpoczyna się historia naszego kolejnego Scypiona (młodszego ?). Był on synem poprzedniego Scypiona, konsula (starszego ?), który zginął w 211 r. W 210 r. pod naciskiem legionów został obrany wodzem. Rok później zdobył Nową Kartaginę, a w 208 roku pod Bekulą (obecnie Bailen) rozbił wojska Hazdrubala Młodszego. Młodemu wodzowi uderzyła trochę woda sodowa do głowy, gdyż zaczął uważać się za wybrańca bogów (rozgłaszano nawet, że jest synem samego Jowisza). w 206 r. Scypion zakończył bitwy w Hiszpanii i wrócił do Rzymu. Rok później wybrano go na konsula. W 202 r. obaj wielcy wodzowie spotakali się w oko w oko pod Zamą. Scypion odniósł zwycięstwo, a o dokładniejszym przebiegu bitwy można przyczytać na inny dziale na forum. I teraz pozostaję mi zadać pytanie, który to Scypion Starszy, a który Młodszy.
Czy można dodać tytuł Maior wcześniejszemu Scypionowi, a tytuł Minor jego synowi, Scypionowi "spod Zamy". Wtedy jednak dlaczego w powszechnym mniemaniu Starszy jest zwycięzcą spod Zamy, a Młodszy niszczycielem Kartaginy w III wojnie punickiej ?
Czekam na opinie : )
Jednym słowem: kogo przedstawia to popiersie, czy Publiusza Korneliusza Scypiona Starszego, czy młodszego ? :
Dobrze by było wreszcie poznać tą niewiadomą by później nie popełnić jakieś gafy.
Po dokładniej analizie (opierając się na najnowszych źródłach, m.in. na wg mnie świetnej wielkiej historii świata - Świat okresu cywilizacji klasycznych, de facto pod redakcją naukową Aleksandra Krawczuka wyd. roku 2005 ), dochodzę do wniosku, że jednak poprawnym jest przyjęcie klasycznego zapatrywania na ten problem; czyli Scypion Starszy jest zwycięzcą Hanibala spod Zamy, a młodszy niszczycielem Kartaginy w II w.
Widocznie jest to tak utrwalone w historiografii, że takie nazewnictwo Scypionów jest poprawne, nawet jeżeli inaczej na to patrzyli sami starożytni Rzymianie : ) .
Hmm..W "Mangezji" książce Kęćka, na sygnecie wizerunek Publiusza Korneliusza Scypiona Afrykańskiego jest inny niż poprzednio pokazał angerthon. Moim zdaniem nie dowiemy się jak naprawdę wygladał zwycięzca Hannibala, ale mozemy przypuszczać. Mianowiciena na tym sygnecie Scypion Afrykański wygląda zupełnie inaczej niż na tym pokazanym popiersiu. Ja uważam, że na popiersiu jest Publiusz Korneliusz Scypion ojciec Afrykańskiego. I jego właśnie nazywano Starszym...jednak tego pewni nie jesteśmy. W końcu Scypion Afrykański miał jeszcze brata. Może właśnie to on jest na którymś z wizerunków Scypionów.
Trzeba by było bardzo dokładnie przeanalizować źródła, opierjąc się na wizerunkach Scypionów.
Widzę, że sprawa dość się pokomplikowała. Spróbuję więc ją wyjaśnić po kolei.
Najpierw, bez orzekania o tym, który jest straszy, a który młodszy, przyjrzyjmy się ich imionom. Można zauważyć, że jeden z nich ma dodatkowy cognomen - Aemilianus. Oznacza to, że został adoptowany do rodu Korneliuszów Scypionów z rodu Emiliuszów. Adoptował go właśnie syn Publiusza Korneliusza Scypiona Afrykańskiego. Tak więc, po pierwsze, nie był on jego synem, raczej wnukiem, bo drugie, adoptowanym, a nie - rodzonym. To chyba wyjaśnia kwestię określeń Starszy i Młodszy. Młodszy, to ten z przydomkiem Emilianus.
Teraz pora przyjrzeć się historii. Angerthor nie podał źródła swojej drugiej informacji, a stoi ona w sprzeczności z pierwszą. Wystarczy spojrzeć na daty. Ale to wcale nie jest takie proste... Istniał Publiusz Korneliusz Scypio, który walczył pod Trebią! Był on ojcem Publiusza Korneliusza Scypiona Afrykańskiego Starszego. Walczył z Hannibalem, ale jako dowódca przegranej kampanii 212-211 p.n.e.
Myślę, że teraz wiadomo już, kto jest kim. Jest oczywiście jeszcze Lucjusz Korneliusz Scypio Azjatycki, brat zwycięzcy spod Zamy.
Na koniec ciekawa sprawa portretów. Wspomniana gemma, to zapewne ta, którą podaję poniżej. Istnieje również wizerunek na monecie. Niestety, ani rzeźba, ani moneta nie są podpisane, więc nie ma pewności co do tego, kogo przedstawia. Pewnym jest tylko, że moneta musiałaby powstać już po śmierci wielkiego wodza. Pozostaje więc tylko gemma. Tak więc rzeźby nie można jednoznacznie przypisać. Ale jeśli chcemy już się na kogoś zdecydować, to wtedy można pójść za tradycją i przypisać ją właśnie Publiuszowi Korneliuszowi Scypionowi Afrykańskiemu Starszemu.
____________________________________________
Zdjęcie gemmy: Wikipedia http://en.wikipedia.org/w...cipio_Africanus
Zdjęcie monety: "Cartagena: coin depicting Scipio Africanus the Elder." Online Photograph. Encyclopædia Britannica Online. 3 July 2007 http://www.britannica.com/eb/art-14166