wika
Witam
Wpierw pragnę przybliżyć Wam postać Eugeniusza Kwiatkowskiego, opierając się głównie na Wikipedii:
Urodził się 30 grudnia 1888 roku w Krakowie, zmarł 22 sierpnia 1974 roku również w Krakowie. Absolwent Zakładu Szkolno - Wychowawczego Ojców Jezuitów w Bąkowicach koło Chyrowa na Podolu. W latach 1907 - 10 student Politechniki Lwowskiej, a 1910 - 12 Uniwersytetu Monachijskiego. We Lwowie związał się z organizacjami niepodległościowymi Zet i Zarzewie. Walczył w Legionach Polskich, w okresie Wojny Polsko - Bolszewickiej ten inżynier chemik był oficerem Głównego Urzędu Zaopatrzenia Armii. Po zwolnieniu z wojska dyrektor techniczny PFZA Chorzów. 1926 - 30 minister przemysłu i handlu. W tym czasie jeden z głównych orędowników i budowniczych Gdyni. 1931 - 35 dyrektor Państwowych Fabryk Związków Azotowych w Chorzowie i Mościskach k/Tarnowa. 1935 - 39 minister handlu i wicepremier ds. gospodarczych. 1939 - 45 internowany w Rumunii. Po wojnie 1945 - 48 pełnomocnik ds. odbudowy Wybrzeża. Władze komunistyczne starały się go zwerbować do współpracy, ten jednak nie poddał się im. Po przejściu na emeryturę zajął się pracą naukową z dziedziny chemii i historii. 1947 - 52 poseł na Sejm PRL. W 1996 roku pośmiertnie odznaczony OOB.
A oto treść przemówienia wygłoszonego 2 grudnia 1938 roku w Sejmie:
Nowy plan obejmuje okres 15 lat i podzielony będzie na 5 okresów 3 - letnich - z tym, że w każdym okresie 3 - letnim ma dominować jedno z 5 naczelnychzagadnień w zakresie inwestycji państwowych i ambicji Narodu Polskiego. [...]
Okres I więc obejmuje lata 1939 - 42, przy czym zadaniem naczelnym będzie dalsza rozbudowa potencjału obronnego. Produkcja ta ma osiągnąć w tym okresie najwyższą doskonałość techniczną i eksportową. Decydujący wpływ na synchronizowanie planu posiadać będzie więc w tym okresie Ministerstwo Spraw Wojskowych - z tym że co najmniej 60% zmobilizowanych środków materialnych [...] obsługiwać będzie cel naczelny.
W okresie II, obejmującym lata 1942 - 45, dominować będzie zagadnienie komunikacyjne. Koleje, mosty, drogi bite, drogi wodne śródlądowe i kanały. [...]
W okresie III - w latach 1945 - 48 - sama logika celów narzuci nam nowe potrzeby, które zamykają się w tych dwu słowach: oświata ludowa i rolnictwo. [...] w tym własnie 3 - leciu należałoby skoncentrować największe środki materialne na rozbudowę szkolnictwa wiejskiego - powszechnego i zawodowego, na meliorację [...] Cegła, cement i żelazo w budownictwie wiejskim, maszyna w uprawie i produkcji - oto naczelne hasło tego okresu wsi polskiej, pozbawionej młodych analfabetów.
Okres IV miałby wysunąć hasło: urbanizacja i uprzemysłowienie Polski. W tym okresie skoncentrowałyby się wielkie inwestycje miejskie, zagadnienia kultury i oświaty najwyższego rzędu, zagadnienia zdrowotne w miastach, a przede wszystkim ostateczna polonizacja struktury miast polskich.
[...] Okres V, sięgający roku 1954, dominowałaby [w nim] akcja o ujednostajnienie struktury i dynamiki gospodarczej w Polsce. Byłby to okres walki o zatarcie granic między Polską A i Polską B.
Dodam od siebie, że według Kwiatkowskiego w połowie lat 50. Polska miała osiągnąć poziom rozwoju gospodarczego Belgii i Holandii. Czy to realne? Trudno powiedzieć, choć nie zapominajmy że w ciągu ostatnich 3 lat II RP mieliśmy 10% wzrostu gospodarczego rocznie. Przedstawiony powyżej program jest - według mnie - logiczny i przynajmniej częściowo możliwy do zrealizowania.
Zapraszam do dyskusji nad Planem, nad gospodarką i problemami II RP, jak i nad Eugeniuszem Kwiatkowskim, zwłaszcza w kwestii jego krótkiej - zdawałoby się - współpracy z władzami PRL.
Gdyby 15-letni plan gospodarczy wszedł w życie to zmieniłoby to całkowicie obraz ekonomiczny Polski, która stałaby się jednym z państw uprzemysłowionych.
Historycy podkreślają jednak, że ta koncepcja mogła mieć zabarwienie propagandowe, bowiem naiwne było sądzić ze pokój w Europie utrzyma się co najmniej jeszcze przez kilkanaście lat. Dla ówczesnych obserwatorów sceny politycznej było to także niemożliwe.
W opracowywanych założeniach nie uwzględniono faktu, że od 1938 roku nastąpiły wyraźne symptomy ponownego kryzysu w polskim rolnictwie, co przełożyło się na ceny artykułów rolnych; które niejako automatycznie zmniejszały możliwość rozwoju nie tylko gałęzi pozazbrojeniowych, ale także rzemiosła i handlu.
Z drugiej strony należy też pamiętać o wysokiej sprawności planowania i realizowania założeń teoretycznych przez polskich menedżerów i ekonomistów. To pozwala myśleć, że plan Kwiatkowskiego nie musiał być tylko chwytem propagandowym, który miał sobie zjednać społeczeństwo.
Nierealność realizacji planu okazała się w momencie, gdy 28.IV.1939 roku Hitler wypowiedział pakt o nieagresji jaki zawarł niegdyś z Polską. Ale to i to jeszcze mogło dawać nadzieję, że rozpocznie się wojna nerwów a w tym czasie będzie można zwiększać potencjał gospodarczy i militarny kraju.
Nikt natomiast nie był w stanie przewidzieć jak zachowa się ZSRR, które zerwało pakt o nieagresji z Polską, który jak przypomnę, miał obowiązywać do 1944 roku, tym bardziej że jeszcze w 1938 roku Sowieci potwierdzili na arenie międzynarodowej ważność wszystkich układów zawartych z państwem polskim.