wika
Kim była? Jeszcze jedną żoną Echnatona, matką Tutenchamona i rywalką Nefertiti? A może wprost przeciwnie, nie była żadną rywalką, bo Kiya i Nefertiti to ta sama osoba? Co w ogóle o niej wiemy?
Na pewno nie była to Nefertiti. Kija nosiła tytuł Małżonki Królewskiej. Nie zastąpiła jednak Nefertiti. Mogła to być kobieta pochodząca z innego kraju, poślubiona przez faraona dla przypieczętowania jakiegoś przymierza politycznego.
Na tym etapie trudno jest jednoznacznie ustalić - kim była owa Kija?.
Trzeba chyba nawet powiedzieć, że jest to właściwie niemożliwe.
Problem stanowi tu okres po 12 roku panowania Echnatona, który jest określany przez współczesnych jako "okres ciemny".
Wydaje się, że to chyba właśnie do tego "okresu" przypisana jest owa tajemnicza Kija w której współcześni widzieli już mi. in. - jedną z córek któregoś z królów Mitanii, metresę czy faworytę królewską nie wywodzącą się z królewskiego rodu, mało znaczącą (czasami nawet ciemnoskórą) księżniczkę z haremu faraona, którą Echnaton wyniósł do wysokiej rangi na swoim dworze, "drugorzędną" żonę Echnatona, która miała zostać stracona z rozkazu tegoż faraona za próbę buntu przeciw niemu celem wprowadzenia na tron swojego syna Tutanchamona...itp.
Można jednak przypuszczać, że Kija pojawia się na scenie niemal wraz z tajemniczym "zniknięciem" wielkiej Małżonki Królewskiej jaką niewątpliwie była Nefertiti.
Można też zakładać, że żywot Kiji, jako tej już bardziej nam znanej był chyba bardzo krótki i nie odegrała ona prawdopodobnie żadnej większej roli w tym odcinku historii w którym przypadło jej żyć.
Na dziś tak naprawdę wiemy o niej głównie tyle, że Echnaton zbudował dla niej kaplice w świątyni Amona.
Jednak jej imię nie jest wpisane w kartusz, ani nie nosi ona koron królewskich - tak więc trudno jest tu postrzegać Kije jako ewentualną matkę przyszłego faraona, albo jako legalną małżonkę króla.
Ale, ostatnio znów zaczyna być coraz głośniej o tym, że ów legendarny faraon o imieniu Semenchkare mógł być samą Nefertiti, która przybrała sobie właśnie takie imię po śmierci swojego męża i przez co najmniej kilka lat panowała właśnie jako Semenchkare.
Można by więc przyjąć powyższe założenie, gdyby nie stosunkowo nowe informacje ze świata egiptologów mówiące o tym, że Nefertiti zmarła przed Echnatonem, a powodem jej śmierci mogła być śmierć jej ukochanej córki Meritaton, która to niespodziewana śmierć ukochanego dziecka zabiła również legendarną Małżonkę Słońca.
Ostatnio mówi się też coraz częściej o tym, że być może to sam Echnatom wybrał przed swoją śmiercią swą następczynię kobietę-faraona imieniem An-Cheperu-Ra-Nefernefefu-Aton, ta zaś miała panować przez dwa lata.
Kim więc była owa tajemnicza kobieta-faraon o wspomnianym imieniu?...
Może była to jedna z pięciu pozostałych przy życiu córek Ecnatona?... może całkiem ktoś inny kogo jeszcze nie znamy?...a może właśnie była to Kija?...
Tak czy owak, myślę, że tajemnicza Kija ukaże jeszcze swoje dostojne oblicze współczesnym, a nam do tego czasu pozostają jedynie tezy, hipotezy, założenia...na temat których zapewne warto rozmawiać.
Pozdrawiam.
Ale dlaczego Kiya nie mogłaby być Nefertiti? Prof. Rainer Henke z uniwerytetu w Münster uważa, że tak właśnie było - Kiya to nic innego jak pieszczotliwe zdrobnienie od Nefertiti. Henke podaje całą masę argumentów mających poprzeć jego tezę, np. to, że wszystkie inskrypcje i wizerunki Kiyi pochodzą z okresu, kiedy między Echnatonem i Nefertiti jeszcze było dobrze i, że Kiya przedstawiana jest w tych samych rozmiarach jakie przysługują wielkiej małżonce.
wszystkie inskrypcje i wizerunki Kiyi pochodzą z okresu, kiedy między Echnatonem i Nefertiti jeszcze było dobrze i, że Kiya przedstawiana jest w tych samych rozmiarach jakie przysługują wielkiej małżonce.
To, że Kiya jest rozmiarów równa Nefretete, trudno jest mi potwierdzić ponieważ wszystkie wizerunki Kiyi do których dotarłam były zachowane fragmentarycznie, zazwyczaj była to sama głowa. I już po tej głowie mogę powiedzieć, że Kija i Nefretete to z pewnością dwie inne osoby. Wizerunki Nefretete w sztuce amarneńskiej są tak oryginalne, że królowej nie sposób pomylić z żadną inną kobietą, która w tamtym czasie żyła na dworze faraona. Nefretete nie dość, że z sylwetki i rysów twarzy, przypominała faraona, to jeszcze często była przedstawiana jako równa mu wzrostem. Nefretete prawie zawsze ma na głowie jakąś oznakę władzy- zazwyczaj jest to ta charakterystyczna niebieska korona. O ile się nie mylę, Kiya ukazywana była z głową nakrytą tylko nubijską peruką. Nie widać u Nefretete zamiłowania do biżuterii, zwłaszcza w uszach, u Kiji wręcz przeciwnie- okrągłe, złote kolczyki są dla niej charakterystyczne. No i dlaczego imię Kiyi, znajdujące się na przedmiotach należących do niej, zostało w pewnym momencie zmazane i zastąpione imieniem Meritaton- najstarszej córki Echnatona i Nefretete? Nie zdarzyło się żeby za panowania Echnatona, imię Nefretete zostało gdzieś zamazane, bądź też zastąpione innym.