wika
Dokumenty średniowieczne charakteryzowały się dość sztywnym szablonem. To w dużej mierze pozwala dzisiaj łatwiej odczytywać tekst.
Inwokacja - początek, stanowiący odwołanie do Boga - In nomine Domini...
Preambuła - wstęp do aktu prawnego, w którym wyjaśniano okoliczności wydania dokumentu, określano cele, jakim dokument miał służyć.
Inicjał - pierwsza litera w formie ozdobnej
Tytulatura - przedstawienie autora dokumentu wraz z wymieniem jego tytułów
Dyspozycja - ogłoszenie woli tego, który wystawiał dokument oraz zarządzenie wykonania tej woli
Testacja - lista świadków, którzy uczestniczyli w czasie spisywania (wystawiania) dokumentu
Datacja - określenie czasu i miejsca wystawienia dokumentu
Pieczęć - znak własnościowy i rozpoznawczy wystawcy dokumentu, wyciskany za pomocą stempla w masie plastycznej (wosk, lak, ołów, złoto). Pieczęć ta świadczyła o wiarygodności dokumentu i nadawała mu moc prawną
Koroboracja - oficjalne potwierdzenie, zatwierdzenie aktu, czasem także opis sposobu uwierzytelnienia.
Ja spotkałem się z trochę innym szablonem dokumentu średniowiecznego.
Poza tym szablony dokumentu nie były aż tak sztywne, wszystko zależało od kancelarii, wystawcy i rangi danego dokumentu. Średniowieczne polskie dokumenty posiadają znacznie uboższą formę, niż np. dokumenty niemieckie i francuskie.
W książce Pana Szymańskiego spotkałem się z takim podziałem:
Protokół, który składa się z :
- Inwokacja- Zwrot do Boga.
- Intytulacji- wymienienie imienia i godności wystawcy dokumentu.
- Inskrypcja- adres dokumentu.
Kontekst:
- Arenga- formułuje motywy wystawienia dokumentu, w polskich dokumentach często też mówi ogólnie dlaczego wystawia się dokumenty.
- Promulgacja- ogłoszenie woli wystawcy.
- Narracja- przedstawienie przebiegu wydarzeń towarzyszących wystawieniu dokumentu.
- Dyspozycja- treść właściwa dokumentu.
- Klauzula- nakazuje, wyjmuje lub zobowiązuje do wykonania jakiejś czynności.
- Sankcja- określa karę w przypadku złamania postanowień dokumentu.
- Koroboracja- są to środki potwierdzające dokument.
Eschatokół, zakończenie dokumentu w którego skład wchodzą:
- Testacja- lista świadków.
- Podpisy
- Datacja- określenie czasu i miejsca wystawienia dokumentu.
- Aprekcja- zwrot kończący dokument np. amen.