wika
Aby łatwiej zrozumieć rozmaite zjawiska oraz procesy typowe dla społeczeństwa japońskiego warto poznać podstawy kultury Kraju Kwitnącej Wiśni. Jednym z najważniejszych czynników kształtujących osobowość Japończyków jest szintoizm.
Na początek spróbuję po krótce wyjaśnić znaczenie terminu shinto. Jest to japońska religia natury, oparta na wierze w duchy znajdujące się w przyrodzie ożywionej i nieożywionej. Istotną rolę odgrywa również kult przodków. Duże znaczenie ma fakt, że nikt inny oprócz Japończyków nie może wyznawać shinto. Mimo to, na przestrzeni wieków shinto ewoluowało pod wpływem innych religii, zwłaszcza buddyzmu. Po rewolucji Meji oraz przywróceniu realnej władzy cesarzowi, stało się nawet religią państwową. Ten stan rzeczy zmienił się dopiero wraz z ogłoszeniem konstytucji z 3 listopada 1946, według której shinto miało być religią narodową. Współcześnie w shinto dostrzec można elementy zapożyczone z buddyzmu oraz katolicyzmu. Jest ono jednak religią politeistyczną. Korzenie szintoizmu sięgają pierwszych wieków naszej ery. Religia ta wywodzi się bowiem z różnego rodzaju wierzeń antropomorficznych i animistycznych. Co ciekawe, w szintoiźmie trudno doszukać się powszechnych dogmatów oraz wyraźnego podziału na dobro i zło. Nie istnieje również pojęcie życia pozagrobowego, piekła ani raju. Shintoizm wywarł znaczący wpływ na życie społeczne Japończyków. Współcześni mieszkańcy Kraju Kwitnącej Wiśni zachowują co prawda niewiele elementów religii ich przodków, jednak shinto nadal stanowi wyraz przynależności do wspólnego narodu. Szintoizm w pewien sposób wykreował cechy, z których znani są Japończycy: zdyscyplinowanie, pracowitość, obowiązkowość, czy też
skromność.
Religia ta wywodzi się bowiem z różnego rodzaju wierzeń antropomorficznych i animistycznych. Co ciekawe, w szintoiźmie trudno doszukać się powszechnych dogmatów oraz wyraźnego podziału na dobro i zło. Nie istnieje również pojęcie życia pozagrobowego, piekła ani raju.
Sintoiści przykładają ogromna wagę do dobrych uczynków, ponadto za najwyższą wartość
uznają życie w harmonii z bogami, otoczeniem i naturą. Chociaż w sintoizmie nie ma konkretnie sformułowanych zbiorów nauk, to podstawą tego wyznania są rytuały i święta.
Uczestniczenie w uroczystościach ku czci bóstw stanowi jedność wśród współwyznawców.
Rytuały mają służyć oczyszczeniu z grzechu i skazy moralnej tylko wówczas można osiągnąć pojednanie z bogami
Shinto miało wpływ nie tylko na osobowość Japończyków i poczucie narodowej jedności, ale także na poglądy estetyczne. Właśnie z wiary w jedność człowieka i natury wywodzi się sztuka przekładająca swobodę i naturalność nad symetrię i dekoracyjność. Architektura przestrzeni miała za zadanie wtopić siedziby ludzkie w otoczenie i zaakcentować ich jedność z krajobrazem, a nie - jak w Europie - ukazać panowanie człowieka nad naturą. Najlepszym tego przykładem są japońskie ogrody, które często przypominają miniatury dzikich krajobrazów.
Bardzo ciekawa jest elastyczność sintoizmu. Japończycy nie widzą sprzeczności w modleniu się równocześnie przed ołtarzem sintoistycznym jak również przed obliczem Buddy.
W politeistycznych religiach Dalekiego Wschodu charakterystyczna ich chłonność. Wspólną cechą wielu z nich jest fakt, że centralnym punktem nie jest bóg o jakiejś ściśle określonej osobowości, ale filozofia życiowa. Podstawą do wyznawania jej jest poczucie "mocy" przenikającej cały kosmos, w którym osoby boskie stanowią jedynie personifikacje czy też emanacje uniwersalnej jedności.