wika
Nad pochodzeniem Etrusków zastanawiano się od dawna. Powstały setki książek na temat domniemanej ojczyzny Tusków ( tak inaczej nazywano Etrusków), co jakiś czas, przy bardziej spektakularnym odkryciu na terenie Etrurii, sprawa pochodzenia jej mieszkańców znów wypływa na wierzch, i znów najbardziej tęgie głowy zastanawiają się: skąd się wzięli ci Etruskowie? Znamy wiele teorii mówiących skąd pochodzą Tuskowie. Jedne są bardziej prawdopodobne, inne mniej. Ja postaram się przedstawić trzy najbardziej popularne.
Starożytni niemal jednogłośnie twierdzili, że Etruskowie pochodzą z Lidii, a drogą morską dotarli o zachodniej Italii. Herodot w „Dziejach” opisuje nam dokładnie dlaczego i jak to się stało: za panowanie króla Atysa, Lidyjczycy doświadczyli klęski głodu. Wszelkimi siłami starano się przeciwstawić temu nieszczęściu ale nic nie pomagało. Król postanowił więc pozostać w kraju z częścią swoich poddanych, drugą część wysłał pod wodzą swojego syna Tyrrhenosa na poszukiwanie nowych ziem. Zbudowano na Smyrnie flotę i wyruszono w podróż. Po długiej żegludze emigranci dotarli do Italii i osiedlili się miedzy ludem Umbrów. Od imienia swojego wodza, przyjęli odtąd nazwę Tyrrenów ( od tego samego imienia pochodzi nazwa morza nad które przybyli). Według Herodota całe zdarzenie miało nastąpić około XIII wieku p.n.e. Niemal wszyscy starożytni pisarze zgadzają się z Herodotem. I nie ma co się dziwić- w większości bazowali oni na jego dziele. Przykładowo Seneka pisze, że „ Azja przypisuje sobie ojcostwo Tusków”.
Dionizjusz z Halikarnasu ma jednak inny pomysł na pochodzenie Tusków ( właściwie to powtarza on słowa Hellenikosa z Mityleny, żyjącego nieco później niż Herodot). Uważa on, że Etruskowie pochodzą od Pelazgów, którzy wylądowawszy na brzegach Adriatyku przeszli cały półwysep i osiedlili się w Toskanii. Swoja teorię argumentuje on tym, że Etruskowie są bardzo starym ludem i muszą być autochtonami ponieważ ich język i zwyczaje znacznie różnią się od innych znanych plemion.
Ostatnia teoria którą przytoczę została wysunięta przez uczonych dość niedawno. Głosi ona, ze Etruskowie przybyli z północy. Teoria ta niestety opiera się w swoim założeniu na błędnym tłumaczeniu Tytusa Liwiusz:
Także narody alpejskie mają niewątpliwie to samo pochodzenie, głownie zaś Retowie, którzy wskutek samej przyrody zamieszkiwanych okolic zdziczeli tak, że z danego stanu nie pozostało im nic oprócz dźwięku mowy, i to już mocno skażonego”.
Doszukiwano się powiązania miedzy nazwą Retów, a nazwą Rasenna, jak zwykli mówić na siebie sami Tuskowie. I właśnie na tej podstawie wysnuto teorię według której mieli Etruskowie pochodzić spomiędzy ludów alpejskich.
To, ze kultura Etrusków kształtowała się na terenie Italii i nigdzie indziej nie znajdujemy śladów zamieszkania tego ludu, nie ulega wątpliwości. Dyskusji nie podlega też fakt, że kultura Tusków jest bardzo złożona i zawiera elementy, które możemy odnaleźć w innych kulturach ( chociażby z Bliskiego Wschodu). Moim zdaniem Etruskowie faktycznie są ludem, który przywędrował na tereny Italii z innego kraju ale nie posiadał jeszcze całkiem wykształconego systemu kulturowego. Wydaje mi się, że dopiero kiedy Etruskie natknęli się na inne ludy, doszło do fuzji różnych elementów religijnych i kulturowych. Etruskowie zaadaptowali i przystosowali do własnych potrzeb to co im odpowiadało, i tak, z różnych elementów składowych powstała kultura jaką znamy dziś. Pytanie tylko z jakich ziem przybyli Tuskowie…
Jakie jest wasze zdanie na ten temat? Jak odnosicie się do 3 przedstawionych przeze mnie teorii? A może sami macie jakiś własny pogląd na tę sprawę?
Etruskowie o nich tak mało piszą że nawet trudno jest gawędzić na ich temat
Herodot żył w V w p n e.Można śmiało powiedzieć że był najbliżej historii przechowywanej w ludzkiej pamięci.Im dłuższy okres od wydarzenia tym pamięć przekazywana ustnie ulega deformacji .Już za jego czasów początki istnienia Etrusków były owiane legendą. Według mnie Etruskowie jak i inne ludy nie tworzyły się z jednego narodu więc legendy z różnych źródeł mogły na siebie nachodzić.
Teraz trochę faktów.
Lud Rasenna jak się określali, liczył swoje dzieje w jednostka zwanych 'ula' Wierzyli że od powstania do upadku ich kultury minęło 10 ulum.Długość ulum prawdopodobnie była to długość życia najstarszego człowieka w pokoleniu.Według obliczeń historyków podany przez Etrusków początek nastąpił między XI ,a X w p n e . Ich język jest tak orginalny że nie ma odpowiednika w żadnej części świata.Jest niesklasyfikowany i nie zrozumiały.Wiadomo że jest nieindoeuropejski i w słowniku znanych jest tylko 300 ich słów.Niestety nie ma pokrewieństwa z językiem Lidyjczyków.(To stawia w wątpliwość hipotezę Herodota).Znaleziono tylko inskrypcje na wyspie Lemnos pochodzące z VI w p n e które wykazują cechy podobieństwa do języka Etrusków.
W II tysiącleciu p n e teren środkowej Itali był słabo zaludniony.W drugiej połowie II tysiąclecia pojawiają się proste osiedla rolnicze bez fortyfikacji.Zmiany nastąpiły między 1300 a 1000 r p n e.Zmieniły się zwyczaje pogrzebowe,pojawiła się praktyka palenia zwłok.W tym okresie zaczęły się kontakty handlowe ze wschodem.Pewne jest że w X w p n e kultura Etruska już istniała. Na przełomie epoki brązu i żelaza między r. 1000 a 700 wczesna kultura Etruska znana jest jako kultura Villanova. Toskania jest krainą niezmiernie bogatą w rudy miedzi cyny cynku i żelaza.Powodowało to szybki rozwój metalurgi.W VIII w p n e nastąpił szybki rozwój gospodarczy tych krain i zaczęły powstawać duże miasta.Etruskowie składali się podobnie jak w Grecji z miast-państw.Państwo etruskie składało się z luźnej federacji 12 miast w których każde rządziło się swoi prawami.
Gdzieś około 1200 r obręb śródziemnomorski przeżył wstrząs .W Anatoli pojawili się Hetyci .Łamie się kultura mykeńska.Egipcjanie walczą o istnienie.Nastąpiła wędrówka ludów.Egipcjanie stoczyli bitwę morską z obcymi ludami co pozwoliło uratować ich kraj . Wśród nazw ludów morza wymieniają lud o nazwie Tursza .Niektórzy łączą ten lud z Etruskami.
A to ciekawe linki co to badań genetycznych w tej sprawie.Warto przeczytać potwierdzają Herodota.
http://archeowiesci.blox....owie-bonus.html
http://www.gazetawyborcza.pl/1,76842,4237310.html
Etruskowie o nich tak mało piszą że nawet trudno jest gawędzić na ich temat
Nie piszą znów tak mało Z książek, które ja przeczytałam mogę polecić Ci dwie pozycje:
"Sztuka Etrusków" Witolda Dobrowolskiego- faktycznie sztuka jest tutaj dominującym tematem ale autor wcale nie pomija historii czy religii.
"Etruskowie" Raymonda Blocha- bardzo cieniutka książeczka, która w sposób przystępny podaje nam najważniejsze rzeczy związane z Etruskami. Nie wyczerpuje ona tematu ale z pewnością jest dobrym wprowadzaniem w zagadnienia związane z tym ludem.
Natomiast jeśli idzie o podanie Herodota to nie można być niczego pewnym, czasem podawał on bardzo bzdurne, zasłyszane gdzieś teorie. Przeciwko jego poglądowi na pochodzenie Etrusków najczęściej podaje się jeden argument: skoro przybyli z daleka, dlaczego nie widać wielkiego boomu ich kultury? Dlaczego kształtuje się ona powoli, tak jak by dopiero wyłaniała się z mroków?
Etrusków identyfikuje się zazwyczaj z jednym z tzw.ludów morza a mianowicie "Tursza".Dla mnie intrygujące jest to że Celtowie przybywają do Europy niemal w tym samym czasie co Etruskowie.Poza tym Celtowie przynoszą ze sobą żelazo.Czyżby przejęli je po upadku Hetytów? Od nich samych a może od któregoś z "ludów morza"?